Overig nieuws (niet over MVV)

FC Den Bosch is de vierde Nederlandse profvoetbalclub in buitenlandse handen. Knakie Jordania haalde binnen een maand acht spelers. De topscorer komt van een ploeg met een eigen makelaarsbureau. De eerste zetten in Brabant passen in de internationale overnametrend, waarbij straatarme clubs worden opgekocht om te fungeren als draaischijf op de transfermarkt.


Mustafa Aztopal parkeerde recent zijn bolide voor een vergadering met het technisch platform. De Turkse directeur voetbalzaken van Fortuna Sittard werd vorig jaar aangesteld door de eveneens Turkse eigenaar van de club. Gaandeweg de bijna drie uur durende meeting van technisch directeuren viel op dat de baas uit Limburg bleef zwijgen. Pasbij het afscheid kwam hij in actie. In het Engels bedankte hij iedereen voor een geweldige vergadering, waarvan hij geen woord had verstaan. Meneer Aztopal spreekt namelijk geen Nederlands… Maar goed, vergaderen over kunstgras en opleiden is sowieso niet zijn ding. Hij heeft meer met transfereren. Fortuna haalde sinds de Turkse overname (in 2016) liefst 44 nieuwelingen, van wie 32 uit het buitenland. We noteren negentien nationaliteiten.



Zo gaat dat anno 2018 in het Nederlandse voetbal, waar net als in Engeland en België steeds meer clubs in buitenlandse handen vallen en even later onderdeel blijken van een transfercircuit dat in hoog tempo spelers rondpompt. Inmiddels heeft ook FC Den Bosch zich gevoegd bij de steeds grotere groep die zo probeert te overleven. Heel verrassend was dat niet, want in de regel zoeken investeerders naar clubs die geen cent te makken hebben en waar overnames niet worden bemoeilijkt door andere aandeelhouders of complexe juridische structuren. De FC stond te boek als een eenvoudig doelwit sinds de club in een verborgen-cameraprogramma in zee ging met een nepsjeik. De Bosschenaren waren zó wanhopig dat ze zelfs bereid bleken de clubkleuren op te geven en gescheiden ingangen voor mannen en vrouwen te overwegen.


Het bleek allemaal een grap, maar dat gold niet voor het nijpende geldtekort van de club, die nog maar tweeduizend fans trok en zelfs een tribune moest sluiten. De door onkruid overwoekerde M-Side en twee ingegroeide Dixi’s symboliseren nu de teloorgang. De echte redder werd geen sjeik, maar Kakhi Jordania uit Georgië, het aan Azië grenzende land dat is vernoemd naar de heilige Joris en de draak. Kakhi is nu baas over de Bossche draak en laat met acht transfers in zijn eerste maand direct zijn tanden zien. Ineens droomt de hoofdstad van Brabant van een opleving zoals in de jaren tachtig, toen de club met Panasonic als shirtsponsor gouden tijden beleefde. Dus sturen we maar eens naar De Vliert, waar de 24-jarige zoon van Merab al een Bulgaar, een Oostenrijker, een Est, twee Argentijnen en een Italiaan dropte.


De Mustafa van Den Bosch heet Anton. Een Rus die begon als technisch manager van CSKA Moskou, daarna kortstondig werkte als hoofdscout bij Zenit Sint-Petersburg en vervolgens nog kortstondiger actief was voor een door investeerders gerunde club in Cyprus. Daar werden vorig seizoen 54 transferbewegingen genoteerd. Er kwamen dertig spelers, terwijl er 24 vertrokken. Wat dat betreft doet Anton Evmenov het in Den Bosch nog rustig aan.


Terwijl hoofdcoach Wil Boessen in het Engels de spelers toespreekt, staat Anton op de tribune in hagelwit shirt en kekke schoentjes in het Russisch te bellen. Samen met manager voetbalzaken Bert Ruijsch diende Boessen bij Anton een wensenlijst in waarvan twee verzoekjes werden gehonoreerd. De arme Ruijsch is zelf pas op 1 mei begonnen, als opvolger van Wiljan Vloet. ‘We zijn ervan overtuigd dat Bert de juiste persoon is voor deze functie’, zei algemeen directeur Paul van der Kraan op de clubsite. ‘Hij is een bekende van de club, heeft een groot spelersnetwerk en kan de voetbalvisie van FC Den Bosch goed bewaken.’


Al in zijn wittebroodsweken landden de eerste Georgiërs en inmiddels is Ruijsch volledig overvleugeld door de nieuwe td uit Rusland. Blijven beide functies naast elkaar bestaan? ‘Dat weet ik ook nog niet’, zegt Ruijs eerlijk. ‘Anton is vooruit gestuurd door Kakhi.’


Ruijs was nog de dossiers van Vloet aan het doornemen en een koopjesmap aan het samenstellen, toen Anton als een dolle spelers begon te halen. ‘Ineens werd gezegd:“Zeg maar wie je wil hebben”. De eerste week vond ik het een beetje agressief, maar inmiddels gaat de samenwerking beter. Wij kennen de stad en de Nederlandse markt.’


Bosschenaar Ruijsch vindt de overname wel een positieve ontwikkeling. ‘Het was onvermijdelijk. We werden al jaren op de been gehouden door dezelfde mensen, dat kon zo niet door.’


FC Den Bosch gaat behoorlijk over de tong achter de schermen, nu de salaris-aanbiedingen de hoogte inschieten als een net gelanceerde cryptomunt. De voormalige curateleclub neemt een flink voorschot op het oordeel van de KNVB, die de overname nog moet goedkeuren. Groen licht is wat minder vanzelfsprekend dan eerder in Arnhem, Den Haag en Sittard. In juni voerde de voetbalbond nieuwe regelgeving in. FC Den Bosch is direct de eerste test. Met de opmerkingen van directeur Van der Kraan naar buiten toe, dat het uit liefde voor voetbal gebeurt en de eigenaarzijn centen niet per se hoeft terug te verdienen, zal de bond geen genoegen nemen. Misschien dat deze standaard teksten na een overname nog worden geloofd in het Sprookjesbos van de even verderop gelegen Efteling, maar niet meer in Zeist, waar de KNVB verplicht tot ‘een plausibele uitleg waarom en op welke wijze hij in de club gaat investeren. Bijvoorbeeld door middel van een business- of investeringsplan.’ Tevens eist de bond bewijzen over de herkomst van het geld, dat naar de bron te herleiden moet zijn. Volgens de KNVB is dat allemaal nodig om de risicio’s op witwassen te minimaliseren.



Anton Evmenov, die ook nog even twee Bosniërs en een Fransman liet invliegen voor proeftrainingen, wil de plannen nog niet ontvouwen. ‘Ik beweeg me low profile zolang ik mijn werkvergunning nog niet heb’, zegt de in Siberië geboren Rus, die niettemin bezig is de transfers negen, tien en elf in de steigers te zetten.


Is hij nu dan vrijwilliger? ‘Sorry. Als ik de papieren heb, zal ik heel open zijn.’


Naast Anton zit een bebaarde man. Hij schudt ons de hand. ‘Hello. I am from Georgia.’


Bent u toevallig makelaar van een van de spelers?
‘No. I give wise advice for Dien Bosjie.’


Bouwvakkers lopen intussen voorbij met reclameborden die voor de eerste thuiswedstrijd nog vastgeschroefd moeten worden. De Rus en de Georgiër moeten een stapje opzij doen zodat de borden met GRAN CASINO NULAND kunnen worden geplaatst. De metafoor lijkt beide heren te ontgaan.


Steeds meer voetbalclubs worden gebruikt als fiches in het transferroulette. Ze zijn middel in plaats van doel. Overal in Europa worden stokoude verenigingen opgekocht door makelaarsconsortia, met als doel zoveel mogelijk geld maken via transfers. Er wordt een gezicht neergezet en op de achtergrond opereert een heel team met de echte financiers en de betrokken makelaars. Spelers vliegen vervolgens als trekvogels van de ene naar de andere club in het pakket. Hoe meer er wordt rondgepompt, hoe meer er te declareren valt aan commissies en doorverkooppercentages. Hoewel wereldwijdhet aantal profclubs de laatste vijf jaar vrijwel gelijk bleef, steeg het aantal transfers met dertig procent. ‘Het transfergeld gaat nu naar de agenten in plaats van naar de clubs’, stelde FIFA-baas Gianni Infantino het afgelopen jaar al meerdere malen bezorgd.


Het beste voorbeeld van dit populaire model zien we in Engeland. Daar kocht de Chinese eigenaar van Wolverhampton Wanderers aandelen in het managementbedrijf van meestermakelaar Jorge Mendes. Vervolgens kwam de ene na de andere Mendes-speler naar Wolverhampton. Waarom ook niet? Goed voor beide partijen. Mendes kon zijn klanten kwijt en The Wolves promoveerden maar mooi naar de Premier League. De rest van de divisie kwam in opstand. Het was oneerlijk, want tegen de FC Mendes was niet te voetballen. Gezamenlijk protesteerden de clubs bij de Engelse bond, maar die stond machteloos, want nergens stond geschreven dat makelaar Mendes officieel een functie vervulde bij de club. Kortom, als je nog wilt meedoen in het moderne voetbal, is de enige optie ook een buitenboordmotor kopen, zoals FC Den Bosch nu heeft gedaan.


Kakhi, in Den Bosch omgedoopt tot Knakie, liet na zijn entree weten dat hij de club had gekocht vanwege een voetbalverslaving en een drive de Bosschenaren trots te maken. Hij klinkt alvast als zijn vader Merab, die in de zomer van 2010 bij Vitesse eveneens binnenkwam met het charmante verhaal dat hij investeerde ‘uit liefde’. Gaandeweg bleek Jordania helemaal niet de echte geldschieter, maar wel de spin in een lucratief transferweb. Voor het eerst kwam dat naar voren in de jaren negentig, toen hij de gebroeders Arveladze onderbracht bij respectievelijk Ajax en NAC. Jordania dook op in dossiers van de FIOD. Ajax stuurde miljoenen guldens naar een rekening van Dinamo Tbilisi, dat ondanks de transfervrije status van de tweeling schermde met de transferrechten. Jordania was de voorzitter van Dinamo, vertrouwenspersoon van de Arveladzes en hij kon beschikken over de Georgische, Duitse, Engelse en Zwitserse bankrekeningen van de club. Na onderzoek bleek dat transfergelden via de buitenlandse rekeningen van Dinamo belastingvrij werden doorgesluisd naar de spelers. Ajax en NAC werden dik vijftien jaar achtervolgd door de affaire en kregen uiteindelijk miljoenenboetes aan hun broek voor belastingontduiking.


Na zijn geruchtmakende vertrek bij Vitesse, in 2013, kwam Jordania opnieuw in opspraak met transfergerommel. Zijn zakenvriend Marcell Ham claimde op basis van afspraken met Jordania dat hij recht had op 6,3 miljoen euro. Hem waren commissies tot wel 35 procent beloofd over de transfers van Alexander Büttner, Wilfried Bony en Marco van Ginkel. Eén en ander was geregeld in een contract met het bedrijf Georgia Holland Germany. Jordania had die verbintenis getekend. Meer dan de halve jaaromzet van Vitesse zou zo verdwijnen in de zakken van zijn vriend Ham, terwijl intern niemand wist welk werk die had verricht voor al dat geld.


Uiteindelijk stak de rechter er een stokje voor. Jordania was verbeten, wilde zich terugknokken en gaf aan dat hij hoopte ooit weer terug te keren als clubeigenaar. Eén probleempje: om door de molens van de KNVB te komen, is een verklaring van goed gedrag en een blanco strafblad vereist. Jordania senior is in 2014 veroordeeld tot een taakstraf na bedreiging van de directeur van Vitesse. Daardoor kan hij geen clubeigenaar zijn in de Eredivisie of de Keuken Kampioen Divisie.


’Mijn zoon wil een club kopen in Nederland’, zei Merab Jordania eerder dit jaar ineens in een interview. Het werd FC Den Bosch, dat zelf meldde verrast te zijn dat ze bij Jordania junior waren uitgekomen. Merab en Kakhi maakten direct duidelijk dat het een groot misverstand zou zijn te denken dat junior fungeert als vooruitgeschoven post van senior. Kakhi had zijn weg gevonden in het zakenleven en was als meervoudig miljonair mega-succesvol.


Het kan natuurlijk toeval zijn, maar de opvallendste zomeraanwinst van de club komt wel uit het netwerk waarin Jordania senior zich al decennia beweegt. Het gaat om de topscorer van Estland, die al direct matchwinnaar werd in de openingswedstrijd van de competitie, bij FC Volendam (1-2). Een doelpunt dat Kakhi Jordania overigens in het buitenland zag vallen via een livestream, die FC Den Bosch inderhaast had moeten regelen.



Rauno Sappinen werd in Estland twee keer landskampioen, won twee bekers en twee Super Cups. De 22-jarige noteert al 89 doelpunten en zestien interlands. Vorigemaand scoorde hij nog in de Champions League-kwalificatiereeks voor FC Flora uit Talinn. In eigen land speelde hij voor vijf- tot tienduizend fans in een modern stadion uit 2001. Op het oog is het best een aparte overgang, maar voor insiders niet. Als er één voorbeeld is van een club als middel in plaats van doel, dan is het FC Flora wel. Het is namelijk eigenaar van een dochteronderneming genaamd Sport & Net Grupp, een makelaarsbureau dat spelers van FC Flora vertegenwoordigt. Deze Sport & Net Grupp is de zaakwaarnemer van, u raadt het al, Rauno Sappinen. Zowel club als agentschap is in handen van dezelfde familie. Dat is mooie handel als Sappinen via exportland Nederland in waarde vermeerdert.


Jordania kent de oprichter van FC Flora en de Sport & Net Grupp al sinds de jaren negentig, toen beide mannen veel geld verdienden bij het transfereren van spelers uit de voormalige Sovjet-republieken en samenwerkten bij de overgang van Giorgi Kinkladze van Dinamo Tbilisi naar Manchester City. Later, bij Vitesse, ging Jordania een paar keer in zee met FC Flora. Guram Mikadze en Sander van de Streek werden verhuurd. Marko Meerits werd gehaald. Transfervrij van Vitesse naar Flora ging Raio Piiroja, die Arveladze-achtige problemen had met de Noorse belasting-autoriteiten. Hij speelde vóór Vitesse bij Fredrikstad en bleek daar een relatief laag salaris te hebben, terwijl de Noren onder het mom van scouting wel hoge bedragen overmaakten naar de Sport & Net Grupp. Het geld werd deels doorgesluisd naar de speler, die uiteindelijk schuld bekende.


In 2016 droeg de voorzitter FC Flora over aan zijn 27-jarige zoon. Die levert nu aan de zoon van Jordania de topscorer van de club annex makelaarsbureau. Hoe meer etalage-opties, hoe beter. Sappinen werd vorig jaar ook al even verhuurd aan het Belgische Beerschot Wilrijk, waar toen net een Saoedische prins was opgedoken. Altijd lekker natuurlijk wanneer je weer een nieuwe wagon kan aanhaken aan de transfertrein.



Aan trainer Wil Boessen (54) uit Limburg de taak van alle pionnen ook een winnend elftal te maken. En vermoedelijk belangrijker: de voetballers beter te maken en in waarde te laten toenemen. Boessen is na zijn ervaringen in de tweede divisie van Thailand wel gewend te improviseren. ‘Maar dit was toch even behoorlijk omschakelen’, zegt de vroegere verdediger. ‘Waar je normaal gesproken focust op de wedstrijden, zijn we nu volop bezig met transfers en het testen van proefspelers.’


Voor hem was het overigens niet de overval die het van buitenaf leek. ‘We waren al maanden bezig met het vinden van een investeerder. Eerst een Bosschenaar, daarna kwam Kakhi om de hoek. Ik heb gezien hoe dat destijds ging bij Vitesse en ADO, dus je weet dat er meteen veel nieuwe spelers komen. Ik verwacht er nog wel een paar.’


Boessen komt over als een reële vent, die beseft dat het niet allemaal liefdewerk oud papier is van Jordania. ‘Hij zal niet voor niks inzetten op jonge spelers. Er wordt nu veel geld in gepompt. Het idee is dat die jongens zich in Nederland gaan doorontwikkelen. Hopelijk kan ik mijn steentje bijdragen.’ Is Merab ook betrokken? ‘Die zal over zijn schouder meekijken, lijkt me. Hij heeft ervaring als clubeigenaar en een netwerk. Op den duur wil Kakhi wel zelf zijn stempel drukken en niet afhankelijk zijn van pa.’


Den Bosch zal niet de laatste transferhub zijn die wordt geopend. Boessen: ’Vroeger draaide je van de fans op de tribune, toen kwamen de shirtsponsors, erna doken de lokale miljonairs op en zelfs dat is nu niet groot genoeg meer. We gaan nu toe naar de miljardairs.’


Voorlopig was afgelopen vrijdagavond het RKC Waalwijk van old-school-sponsor Ben Mandemakers nog te sterk (2-3). ‘Ik zal blij zijn als het 1 september is’, verzucht Boessen.


Tot slot nog een tip voor de clubdirecties, mochten zij hun nieuwe collega willen uitnodigen voor de volgende vergadering van het technisch platform: Anton Evmenov verwacht zijn werkvergunning over een maand. Misschien is het een overweging waard intussen alvast Engels als voertaal te introduceren. Net als Mustafa spreekt Anton geen woord Nederlands.